Co to jest holding i dlaczego jest wykonywany?

Manewr tego typu zdarza się dość często w okolicach zatłoczonych lotnisk, a jednym z jego celów jest bezpieczne oczekiwanie samolotu na zgodę na kontynuowanie lotu lub lądowanie.

13 października 2024

Spis treści

Procedurę oczekiwania pozwala samolotom utrzymać pozycję w powietrzu, kiedy niemożliwe jest natychmiastowe lądowanie lub kontynuowanie trasy.  Można to porównać do oczekiwania w kolejce, ale w tym przypadku kolejka znajduje się w powietrzu.

Wykonuje się ją zazwyczaj na specjalnie wyznaczonych obszarach w przestrzeni powietrznej, zwanych holding points. Piloci otrzymują od kontrolera ruchu lotniczego dokładne instrukcje dotyczące wysokości, prędkości i kierunku lotu podczas oczekiwania.

Dlaczego samoloty muszą czekać?

Istnieje wiele powodów, dla których samolot może być skierowany „do kolejki”.

Jeśli na lotnisku jest zbyt wiele samolotów, które chcą jednocześnie wylądować, kontrolerzy ruchu lotniczego muszą wprowadzić procedurę oczekiwania, aby zapewnić bezpieczeństwo.

Innym przykładem mogą być złe warunki pogodowe. W przypadku silnego wiatru, burzy lub ograniczonej widoczności, ATC może nakazać pilotom oczekiwanie w powietrzu, aż warunki poprawią się na tyle, aby umożliwić bezpieczne lądowanie.

Powodów jest wiele, hipotetycznie może dojść do awarii systemu nawigacji lub innego sprzętu na lotnisku, wtedy również maszyny muszą oczekiwać w powietrzu aż do usunięcia usterki.

Czy jest ważny?

Dla bezpieczeństwa lotów? Niezwykle. Dzięki niej zarządzający ruchem lotniczym mogą utrzymać odpowiednie odstępy między samolotami, co znacznie zmniejsza ryzyko kolizji i zwiększa płynność zarówno lądowań, jak i startów

Da się je jakoś rozróżnić?

Pewnie, że tak:

Standardowy holding

Jest to najczęściej spotykany rodzaj procedury oczekiwania. Samolot krąży wokół wyznaczonego punktu nawigacyjnego (tzw. fix) po eliptycznej trasie, zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Taki manewr ma na celu utrzymanie samolotu w jednej określonej pozycji do momentu, aż ATC wyda zezwolenie na dalszy lot.

Jest powszechnie stosowany, gdy samoloty muszą oczekiwać na lądowanie w obszarach o dużym ruchu, np. na dużych międzynarodowych lotniskach, gdzie mogą czekać na swoją kolej. W takich przypadkach, wiele samolotów może znajdować się w tym samym miejscu, jednak krążą one na różnych wysokościach, co zapewnia bezpieczny odstęp między nimi. Mówi się wtedy o separacji wysokościowej (Altitude Separation).

Direct holding

To uproszczona procedura, w której samolot wchodzi w tryb krążenia bezpośrednio po osiągnięciu punktu nawigacyjnego. Nie ma tutaj potrzeby stosowania dodatkowych manewrów wejściowych (tzw. entry procedure), co czyni go bardziej dynamicznym i odpowiednim w sytuacjach, gdy czas ma kluczowe znaczenie.

Ten typ manewru stosuje się, gdy ruch powietrzny nie jest aż tak intensywny, a samoloty mogą bezpośrednio wchodzić w manewr oczekiwania. Jest on również stosowany, kiedy piloci są blisko punktu nawigacyjnego i muszą szybko podjąć decyzję o krążeniu.

Reverse holding

Polega na krążeniu samolotu w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Jest to mniej powszechna procedura, którą stosuje się głównie wtedy, gdy warunki powietrzne lub specyfika terenu wymuszają zmianę kierunku krążenia.

Może być wymagany w sytuacjach, gdy występuje konieczność uniknięcia przeszkód terenowych lub gdy istnieją ograniczenia ruchu lotniczego w danej przestrzeni. Często ma to miejsce w trudnych topograficznie rejonach, gdzie wiatry górskie wpływają na bezpieczeństwo manewru standardowego.

Holding w niestandardowych warunkach

Czasem piloci mogą zostać skierowani do krążenia w powietrzu w nietypowych warunkach, takich jak burze, silne wiatry, czy ograniczona widoczność. W takich przypadkach ATC monitoruje i zarządza odległościami między samolotami, zarówno w poziomie, jak i pionie.

W niestandardowych warunkach piloci muszą być szczególnie ostrożni i skrupulatni w trzymaniu się wyznaczonych procedur, ponieważ błędy mogą prowadzić do kolizji . W takich sytuacjach samoloty mogą krążyć na różnych poziomach.

Z jakich elementów składa się procedura krążenia?

Cały cykl przylotu, odlotu i nawrotów tworzy powtarzalny wzór, przypominający elipsę lub bardziej prostokątną pętlę.

1. Holding Fix

To punkt nawigacyjny, wokół którego samolot wykonuje procedurę oczekiwania. Może to być radio-nawigacyjna stacja VOR, NDB lub określony punkt GPS. Stanowi on centralny punkt, od którego rozpoczyna się i kończy każdy cykl krążenia w powietrzu.

2. Inbound Leg 

Odcinek przylotowy, to część trasy, w której samolot leci w kierunku pozycji oczekiwania. Zwykle ten odcinek wynosi dokładnie jedną minutę przy normalnych warunkach, chociaż czas ten może być wydłużony w przypadku trudnych warunków pogodowych.

3. Outbound Leg 

Odcinek odlotowy, jest częścią trasy, w której samolot oddala się od pozycji oczekiwania. Długość tego odcinka jest również ustalana przez ATC, ale najczęściej trwa on również około jednej minuty. Odcinek odlotowy i przylotowy są kluczowe dla utrzymania regularnego toru lotu podczas oczekiwania.

4. Turn 

Manewr, w którym samolot wykonuje zakręt o 180 stopni po każdym zakończeniu odcinka przylotowego lub odlotowego. Zakręt ten wykonuje się zgodnie, lub przeciwnie z ruchem wskazówek zegara.

Holding - budowa

Holding – budowa kręgu

A jak jest oznaczany na mapach lotniczych?

Miejsce, gdzie można wykonać manewr oczekiwania jest zaznaczane za pomocą symboli, które wskazują kształt i wymiary procedury. Zazwyczaj są w pobliżu punktów nawigacyjnych, takich jak VOR czy NDB, albo na ścieżkach podejścia do lotnisk. Na mapach lotniczych są przedstawiane w formie prostokątnych pętli, a obok nich znajdują się dodatkowe informacje, takie jak:

  • Kierunek krążenia: Standardowo zakręty odbywają się w prawo (zgodnie z ruchem wskazówek zegara), ale w niektórych przypadkach stosuje się zakręty w lewo.
  • Punkty nawigacyjne: Holding fix jest jasno oznaczony, aby piloci wiedzieli, gdzie rozpoczyna się procedura oczekiwania.
  • Wysokość: Mapy mogą wskazywać minimalną lub maksymalną wysokość, na jakiej procedura oczekiwania może być wykonywana, oraz informację o separacji wysokościowej między różnymi statkami powietrznymi.
Fragment mapy lotniczej z widocznymi punktami przeznaczonymi na holding

Fragment mapy lotniczej z widocznymi punktami przeznaczonymi na holding

Procedury STAR dla pasa 29 lotniska EPWA

Holding jednominutowy – co to znaczy?

Pojęcie to odnosi się to do czasu trwania odcinków przylotowych (inbound leg) i odlotowych (outbound leg). Długość odcinków trasy jest mierzona czasem, a nie dystansem, co pozwala lepiej zarządzać ruchem powietrznym w zmiennych warunkach atmosferycznych. Zazwyczaj, w normalnych warunkach pogodowych, odcinek przylotowy oraz odlotowy trwają po jednej minucie, ale w obszarach o silnych wiatrach czas ten może być dostosowany przez kontrolę ruchu lotniczego.

Zobacz również

To też możesz przeczytać: